Poslednja četiri popisa stanovništva u Srbiji, sprovedena u protekle četiri decenije, pokazala su da se u tom periodu značajno smanjio broj lica koja su u braku. To je najviše zabeleženo poslednjim popisom iz 2011. godine, gde se vidi porast razvedenih, udovica i udovaca, kao i porast lica koja nikada nisu sklopila brak. Udeo onih koji su izgubili bračnog partnera usled smrti, statistika objašnjava povećanjem životnog veka, ali za porast broja neženja i razvedenih statistika nema objašnjenje.

Opština Vrbas drži i jedan neslavan rekord. On se ogleda u tome što je od svih lokalnih samouprava u Vojvodini u njoj najveći broj tzv. celibatera, to jest lica koja nisu sklapala brak. Ima ih 28,2%. Tu smo čak i ispred Novog Sada, u kom taj broj iznosi 28%.  U Vojvdini se godišnje u proseku sklopi 10.000, a razvede se svaki peti, odnosno oko 2.000 brakova na godišnjem nivou. Slično je i u vrbaskoj opštini u kojoj se godišnje venča njih nešto više od 200, a razvede se oko 40 parova.

Ipak, ovo su samo statistički pokazatelji i brojke, a da bismo stekli neku potpuniju sliku o stanju braka u Vrbasu obratili smo se matičarima koji su među najupućenijima u ovu problematiku. Oni na prvom mestu ističu da se danas daleko manje poštuju i sam brak, država koja stoji iza ove institucije kao i sami matičari kao službenici koji u ime države zaključuju brak. Brak se više svodi na samu ceremoniju u kojoj je sklapanje braka pred matičarem, državnom zastavom i grbom i upisom u matične knjige, svedeno na gotovo najnebitniji deo venčanja, jer je postalo važnije gde će ko da sedi na venčanju, koja će muzika da se svira, kakva će biti svadbena torta, automobil, garderoba mladenaca, fotografisanje i čitav niz još manje bitnih stvari. Uprvo stoga, danas se mnogo manji broj brakova sklapa u zgradi opštinske uprave, iako tamo postoji za to predviđena, opremljena sala, a daleko je više situacija u kojima se traži iznošenje matične knjige van opštinske zgrade mada se za to plaća taksa, a za venčanje u opštini se ne plaća nikakva nadoknada.

U poslednje vreme Vrbas je postao neka vrsta centra za takozvani svadbeni turizam. Nudi sale za venčanja kakvih nema u mestima u blizini, pa se baš zato delimično povećao broj onih koji su sudbonosno “da” izgovorili u Vrbasu, a da zapravo ne žive i neće živeti u toj opštini.

Sala za venčanja u zgradi opštine Vrbas

Kako matičari još govore, u brak žene najčešće stupaju u 29. godini života, a muškarci nakon navršene 33, iako ima raznih drastičnih primera. To je prilično viša starosna dob u odnosu na ranija vremena, kada se venčavalo između 20. i 25. godine života. Ali to ne treba da čudi, jer nekada su se mladi ranije i zapošljavali, i lakše dolazili do poslova na neoređeno vreme, pa su imali stabilnije materijalne uslove za početak zajedničkog života. Ipak, dok su se ranije venčavali nakon nekoliko meseci poznavanja, u novije vreme sve češće se pre braka praktikuje dugogodišnji zajednički život. Zato zbunjuje, zašto se posle više godina poznanstva, mladi tako brzo i lako razvode.  Jer nakon raskošnih i luksuznih venčanja, u više od 20% slučajeva brakovi se ubrzo i razvedu, pa se neretko iste osobe, samo sa drugim partnerima, opet pojave pred matičarima. Sve je više i onih koji umesto u bračnim, sreću pronalaze u vanbračnim zajednicama.

Legendarni Duško Radović je rekao da se brak uređuje zakonom samo onda kada ne može drugačije  i da zbog toga mladenci treba da ga urede sami. Ovaj tekst često se čita na venčanjima. No matičari su, kako još kažu, odustali i od citiranja Duška Radovića tokom ceremonije venčanja, jer je nekim parovima i planerima njihovih svadbi bilo predugo da sve to saslušaju ili im se nije uklapalo u ceremoniju. Evidentno, nema boljeg primera o tome koliko je brak u krizi i koliko je na listi prioriteta pompeznost postala značajnija od suštine.